Bakı,ArabAZ
Sudandakı böhran ölkə daxilində milyonlarla insanın həyatını təhdid edən dəhşətli bir fəlakətə çevrildi.
500 gündən çox davam edən müharibə nəticəsində xarabalığa çevrilən bir ölkədə hara getməyinizdən asılı olmayaraq, bir yerə qaçmaq demək olar ki, mümkün deyil.
Güllələrdən, mərmilərdən və dağıntılardan xilas olanlar indi ya kəskin qida çatışmazlığından aclıq çəkirlər, ya da xəstəliyin qurbanı olurlar.
Sudan xalqının iztirabları ölkəni bürüyən ölüm, köçkünlük, xaos və xəstəlilərə səbəb olan yağış və daşqınlarla daha da artıb.
Bu qarışıqlıqda Sudandakı döyüşən qruplar bu acınacaqlı reallıqlardan sanki xəbərsiz olaraq öz münaqişələrində davam edirlər. Sudan Səhiyyə Nazirliyinin hesabatına görə, daşqınlar və leysan yağışlar ən azı 138 nəfərin həyatına son qoyub, vəbadan ölənlərin sayı 48-ə, infeksiyaya yoluxanların sayı isə 1223-ə çatıb.
Hesabatda əlavə edilib ki, 10 əyalət fəlakətli daşqınlara məruz qalıb və ölkə üzrə 100-dən çox şəhər və kəndə əlaqə ləsilib.
Nazirlik qeyd edib ki, zərərçəkmiş ailələrin sayı artaraq 31 666 nəfərə və ya 129 650 nəfərə çatıb. Sudanda aclıqla üzləşən insanların sayının ölkədəki 48 milyondan 40-a yüksələ biləcəyi ilə bağlı qorxular var.
Sudanın şərqindəki Qırmızı dəniz əyalətində bir neçə həftə ərzində yağan leysan yağışlar genişmiqyaslı daşqınlara səbəb olub və bir çox ərazilərdə fəlakətlər yaradıb. Həyati vacib şirin su mənbəyi olan Arbaat bəndinin dağılmasından sonra böhran daha da güclənib, ölüm və əmlakın məhvinə gətirib çıxarıb.
Bənd 15 apreldə müharibənin başlamasından sonra Çevik Dəstək Qüvvələri tərəfindən Xartumu ələ keçirdikdən sonra müvəqqəti paytaxta çevrilən Port Sudanı su ilə təmin etməkdə mühüm rol oynayan mövsümi yağış sularının saxlanması üçün bir su anbarı idi.
Yerli əhali bildirir ki, bəndin dağılması nəticəsində 20 kənd dağılıb, 50 kənd isə qismən dağılıb. Sel evləri və mal-qaranı aparıb, insanları dağlara sığınmağa məcbur edib. Qırmızı Dəniz Dövlət Avtomobil Yolları İdarəsi çökən Arbaat bəndinin daşmasından sonra 17 və 20-ci km-də Arous bölgəsində daşqınların vurduğu ciddi ziyana görə Misir və Sudanı birləşdirən yolun bağlandığını açıqlayıb.
Sudanın şimal əyalətində leysan yağışlar və daşqınlar 26 min evi dağıdıb, kənd təsərrüfatı sahələrini su altında qoyub, yolları maneə törədib, həmçinin 40 nəfərin həyatına son qoyub, 3000 nəfərin yaralanmasına və 100 mindən çox insanın evini tərk etməsinə səbəb olub. Sağ qalanlar da sel sularında əqrəblər, ilanlar, boğulma və elektrik cərəyanı vurma riski ilə üzləşirlər.
Aclığın baş verdiyi Darfurda daşqınlar humanitar qruplara Adre sərhəd keçidinin bu yaxınlarda açılmasından sonra Ümumdünya Ərzaq Proqramı tərəfindən verilən əsas ərzaq və yardımın paylanmasına mane olur.
Sudanlı fəallar beynəlxalq ictimaiyyəti Sudan xalqının iztirab və ölümündə şərik olmaqda ittiham ediblər.
Müharibə, qıtlıq və daşqınlar Sudanı viran edir, dünya isə BMT-nin nəzarəti altında qonşu ölkələrdə rəsmi qeydiyyatdan keçmiş yüz minlərlə sudanlı qaçqınlara yardım edə bilmir.
Dünyanın Sudanda baş verən böhrana susması utancvericidir. Onlar bildiriblər ki, indiyədək beynəlxalq ictimaiyyət Sudan üzrə Paris Konfransında götürdüyü öhdəliklərə əməl etməyib.
Sudanlı fəal Saadia İsa beynəlxalq ictimaiyyəti, regional aktyorları və bütün Sudan fraksiyalarını çoxşaxəli böhranla mübarizə aparan Sudan xalqı ilə həmrəy olmağa çağırıb.
İsa müharibə edən tərəflərin aclıqdan silah kimi istifadəsini pisləyərək deyib ki, kənd təsərrüfatında fasilələr, qeyri-sabitlik, etibarsızlıq və resurs qıtlığı, artan qiymətlər və istehsalda dalğalanmalar səbəbindən humanitar əməliyyatlardakı çətinliklər sudanlıların həyatını təhdid edən amillərdir.
Müharibənin dayandırılması hər şeydən vacibdir, çünki bu, törədilmiş bütün vəhşiliklərin səbəbidir və humanitar böhranı davam etdirir. Münaqişəyə son qoyulmadan, Cenevrə danışıqlarından razılaşdırılmış humanitar dəhlizlər təhlükə altında qalacaq və həyatları təhlükə altına alacaq.
