Bakı,ArabAZ
Səyahət insanı heyran edir, sonra da nağılbaza çevirir” – İbn Bəttuta. İslam dünyasının ən məşhur səyyahı İbn Battuta müasir tarixə qədərki bütün digər tədqiqatçılardan daha çox səyahət etmişdir. Bu məsafə təxminən 117.000 km-ə bərabərdir.
İbn Battuta 1304-cü ildə Mərakeşin Tangier şəhərində anadan olmuşdur. Onun “Rihla” (Yolçuluq) səyahətnaməsi ən mühüm əsəridir. O “Rihla” əsərində səyahət etdiyi 30 il ərzində müşahidələrini qeyd edib və demək olar ki, bütün tanınmış İslam dünyasını və ətraf ölkələri gəzib.
İbn Battuta 50.000 km (31.000 mil) ilə Zheng He adlı səyahətçini və 24.000 km ilə Marko Polonu geridə qoyaraq, müasir tarixdən əvvəlki bütün digər səyahətçilərdən daha çox səyahət edib. Onun qət etdiyi ümumi məsafə təxminən 117.000 km (73.000 mil) (15.000 mil) idi.
İbn Battutanın ailəsi Bərbər (Əmaziq) mənşəli idi. İbn Bəttuta 21 yaşında Həcc ziyarəti üçün Məkkəyə gedib.
Həcc zamanı zəvvarlar təyinat yerlərinə səyahət edərkən adətən görkəmli alimləri ziyarət edir və onların yanında təhsil alırdılar ki, bu da İbn Batutanın səfərlərinin uzanmasına səbəb oldu.
İbn Battuta Məkkədən ayrıldıqdan sonra sonrakı bir neçə il ərzində çoxlu səyahətlər etdi, İran, İraq, Azərbaycan, Yəmən və Afrika ölkələrini gəzdi. O, həmçinin Moqadişuya səfər edib, Keniya və Tanzaniya sahillərini və onun hüdudlarından kənarda araşdırmalar aparıb.
İbn Battutanın səyahətləri təhlükə ilə dolu idi. O, həm Hindistanda quldurluqdan, həm də Kalikutda qəzaya uğrayan gəmidən sağ çıxa bilmişdi.
İbn Battuta bu günki Monqolstana qədər səhahət edib. Çin İbn Battutanın səyahətlərinin sonunun başlanğıcı oldu. Daha sonra o geri döndü və 1349-cu ildə Tangierə qayıdaraq Mərakeşə, öz dogma yurduna getdi.Tangierə qayıtdıqdan sonra Batuta saəyahət hesabatlarını yazmaq və onları “Rihla” əsərində toplamağa başladı.
Onun “Rihla” kitabı 14-cü əsrdə və ondan sonrakı dövrdə müsəlman dünyasının sosial, mədəni və siyasi tarixinin müxtəlif aspektlərini nümayiş etdirən kitab hesab olunurdu.
Rihla əsərini tamamladıqdan sonra onun Mərakeşdə hakim kimi işlədiyi və təxminən 1368-ci ildə vəfat etdiyi istisna olmaqla, həyatı haqqında çox az şey məlumdur.
1375-ci ilin məşhur Katalan Atlasında, dəvənin sol altındakı fiqurun böyük Mali lideri Mansa Musanı görməyə gedən İbn Battuta olduğu düşünülür.
Abraham Cresques (1375) tərəfindən hazırlanmış Katalan Atlası, ticarət və qloballaşmanın mərkəzi kimi Mansa Musanın təsvirini təsvir edir. Qərbi Afrikadan Avropaya, Aralıq dənizinə, Yaxın Şərqə uzun məsafəli qızıl ticarəti qloballaşmanın mərkəzi idi.
Dahi səyahətçi İbn Battuta öz şücaəti və töhfələrinə görə müsəlman dünyasında xatırlanmağa və qeyd olunmağa davam edir və gələcək bir çox nəsillər üçün gözəl bir nümunə buraxıb.
