Bakı, Arab.AZ
Keçmiş islahatçı prezident Məhəmməd Xatəmi iranlıların 60 faizindən çoxunun iştirak etmədiyi son seçkilərin “görünməmiş” olduğunu deyib və vurğulayıb ki, bu seçki davranışı “praktiki olaraq əksəriyyətin qəzəbini göstərir”.
İki namizəd İranda prezident seçkilərinin ikinci turunu gözləyir, həm sərt anti-Qərb tənqidçisi Səid Cəlili, həm də islahatçı Məsud Pezeşkiyan.
Seçicilərin 60 faizindən çoxu vertolyot qəzasında həlak olan mərhum prezident İbrahim Rəisidən sonra president seçmək üçün iyunun 28-də keçirilən səsvermədə iştirak etmədi və bu əslində rejimə etimadsızlığın göstəricisidir.
Hər iki namizəd seçki öncəsi öz proqramlarını əks tendensiyalarla təbliğ etməklə seçiciləri cəlb etməyə çalışıblar. Cəlili sərt xarici və daxili siyasət təklif etdi, Pezeşkiyan isə daha çox sosial və siyasi azadlıqlar tələb etdi.
İki namizəd İranın nüvə proqramına görə 2018-ci ildən yenidən tətbiq edilən yanlış idarəetmə, korrupsiya və sanksiyaların ağırlığı altında əziyyət çəkən iqtisadiyyatı dirçəltməyə söz verdilər
Qeyd edək ki, İranda seçki olduqca çətin siyasi-geopolitik şəraitdə keçdi (Tehranın sürətlə inkişaf edən nüvə proqramı ilə bağlı artan Qərb təzyiqləri, eləcə də İsrail ilə HƏMAS arasında müharibə nəticəsində gərginliyin artması).
Qayıdaq Xatəmiyə. Sabiq İran Prezidenti deyib ki, İslam İnqilabından sonra ölkədə əhalinin 60 faizinin seçkidə iştirak etməməsi sözün əsl mənasında dərs çıxarılası bir faciədir və buna səbəb insanların narazı olmasıdır.
“Bu narazılıq təkcə “İştirak etməyənlər”lə məhdudlaşmır. Mən bu seçkilərdə öz dürüstlüyünü həmişəkindən daha çox nümayiş etdirən doktor Pezeşkiyana səs verirəm. İranlılar “respublika ilə açıq şəkildə müxalif olan, xalqın hüquq və ləyaqətini nəzərə almayan, ədaləti yoxsulluğun bölüşdürülməsi kimi görən və cəzaların nemət olduğunu və yoxsulluğun yayılmasını artıran yanaşma arasında seçim etməlidirlər”-deyə Xatəmi bildirib.
Növbəti prezidentin İranın nüvə proqramı ilə bağlı siyasətində və ya Yaxın Şərqdə silahlı qruplara dəstək verməsində ciddi dəyişiklik edəcəyi gözlənilmir. 85 yaşlı Əli Xamenei dövlətin ali işlərinin iplərini əlində saxlayan və onlarla bağlı qərarlar qəbul edən şəxsdir, lakin prezident isə, hökumətin gündəlik tapşırıqlarını idarə edir və ölkəsinin yanaşmasına təsir edə bilir.
Növbəti prezidentin yeni ali dini liderin seçilməsində iştirak edəcəyi gözlənilir ki, bu da ölkədəki iki əsas hərəkat arasında daxili rəqabətin səviyyəsini artıracaq.
Hesab olunur ki, Cəlilinin qələbəsi daxili və xarici siyasətə daha çox düşmən qazandıracaq. Pezeşkiyanın qələbəsi praktiki xarici siyasətdə irəliləyiş yarada bilər, nüvə sazişini canlandırmaq üçün böyük dövlətlərlə hazırda dalana dirənmiş danışıqlar ətrafında gərginliyi azalda bilər.
